De vesting Menen

Deze vesting maakte deel uit van de Barrière van 1715 en van de Wellingtonbarière.
De vesting Menen in 1830. afb.: David Ross

 

Geschiedenis

… tot 1701

De eerste omwalling van de stad ontstond pas in 1578. Deze aarden gebastioneerde omwalling met drie stadspoorten liep in een boog van west naar oost en leunde op de Leie die op zich al een sterke verdediging mogelijk maakte. De vierde poort lag bij de brug over de Leie. Na verschillende keren bezet geweest te zijn werden in 1664 de wallen afgegraven. De poorten bleven echter bestaan.
In 1666 werd de stad bezet door de Fransen. Kort daarna kreeg de bekende vestingbouwer Vauban opdracht de stad opnieuw van vestingwerken te voorzien. Deze hield het tracé van de oude vesting aan, maar versterkte nu ook de zuidzijde van de stad. 

De vesting Menen in de Franse periode.

De vesting lag goed gedekt door verschillende inundaties, met name in het zuiden langs de Leie.

1701 tot 1795

Tijdens de Spaanse Successieoorlog werd Menen in 1706 belegerd en veroverd door de geallieerden onder leiding van de hertog van Marlborough. De vestingwerken en de stad worden hersteld en vanaf 1715 worden er Staatse troepen in de vesting gelegerd als gevolg van de afspraken van het Barrièretractaat.
Ten gevolge van de Oostenrijkse Successieoorlog staan beide partijen weer tegenover elkaar. De Fransen veroveren de vesting Menen in 1744 na een zwaar bombardement van enkele dagen. In de jaren 1745-1746 worden de vestingwerken, op bevel van de Franse koning Lodewijk XV, de vestingwerken grotendeels gesloopt. Na de vrede van Aken worden er weer troepen in de stad gelegerd, maar de vesting wordt niet hersteld.

1795 tot 1830

Deel van de vestingwerken uit de Hollandse periode 1815-1830. Foto: David Ross

Na de Napoleontische periode wordt België onderdeel van het Koninkrijk Nederland. Om Frankrijk in Toom te houden en ter bescherming van de nieuwe staat wordt besloten langs de zuidgrens een nieuwe verdedigingslinie aan te leggen: de Wellingtonbarrière of Zuiderfrontier. Menen gaat deel uitmaken van de voorste linie van vestingen. Op basis van het oude vesting tracé van Vauban worden nieuwe vestingwerken volgens de nieuwste inzichten aangelegd. De werkzaamheden gaan van start in 1816 en zullen in 1830 nog maar nauwelijks afgerond zijn. Aan de noordzijde van de stad, richting de inundatie van de Geluwbeek, wordt een nieuw lunet aangelegd dat door middel van een versterkte dam met de rest van de vesting verbonden is. In de stad zelf worden een aantal nieuwe kazernes gebouwd, een militair hospitaal en een bomvrij arsenaal.

1830 tot 1874

Na 1830 neemt het Belgische leger de vesting over, maar in 1852 wordt beslist dat de vesting opgeheven wordt. In de daarop volgende jaren worden delen van de vestingwerken aan particulieren verkocht onder beding dat zij zelf voor slechting van de vestingwerken zorgen en de grachten dempen. Geleidelijk aan zal de vesting verdwijnen.

1874 tot ….

Woonplaats: Menen (Frans: Menin)

Ligging: in het zuiden van de provincie West-Vlaanderen, in het westen van België.

Aanwezig: Van de vestingwerken uit de Hollandse periode resteren nog enkele delen, waaronder een aantal kazematten, het bomvrije arsenaal en het hospitaal. Uit de Franse periode resteren ook een hospitaal en het voormalige gouvernementsgebouw.

De vesting Menen in 1830. afb.: David Ross
Courtine tussen de bastions 3 en 4. Foto: David Ross
Duiker onder de courtine 3-4 waarmee de Gheluwebeek de vesting binnen kwam. Foto: David Ross
De rechterflank van bastion 4, foto: David Ross
Het gouvernementsgebouw uit Franse periode. Foto: David Ross
Het bomvrije hospitaal uit de Hollandse periode, tegenwoordig politiebureau. Foto: David Ross
De ingang naar een aantal van de kazematten onder bastion 8. Foto: David Ross
Doorkijk door de kazematten van bastion 9, Foto: David Ross
Restant van bastion 10. Foto: David Ross
Nog een foto van de kazematten van bastion 9. Foto: David Ross