| een van de vestingen die deel uitmaakte van de Wellingtonbarrière. |
Geschiedenis
… tot 1701
De laat middeleeuwse omwalling van eind 13e eeuw – begin 15e eeuw is de opvolger van verschillende oudere versterkingen van de stad Antwerpen. De omwalling bestond uit een stenen muur met zo’n 50 muurtorens en 19 water- en landpoorten. Met deze omwalling kreeg Antwerpen zo’n beetje de vorm die het tot in de 19e eeuw zou behouden.
Deze omwalling werd tussen 1542-1567 vervangen door wat nu bekend staat als de Spaanse Omwalling. Het was de eerste gebastioneerde omwalling van Antwerpen met negen hele en één half bastion. Toegang tot de stad was mogelijk via een van de 5 poorten. Deze omwalling werd geheel nieuw aangelegd. De laat middeleeuwse omwalling werd (vrijwel) geheel gesloopt om plaats te maken voor de nieuwe omwalling.
Tussen 1567 en 1572 werd aan de zuidzijde van de stad een citadel aangelegd. Deze werd met de bestaande vestingwerken verbonden door middel van een nieuw stuk omwalling. In 1577 werd het noordelijk deel van de citadel weer gesloopt. De rest van de citadel werd daarna gezien als verlenging van de omwalling van Antwerpen. Dit zou duren tot 1588 en 1589 toen de citadel weer naar zijn originele vorm teruggebracht werd. In de loop der tijd werden er nog wat kleine aanpassingen aan de omwalling toegepast.
1701 tot 1795
Aan het begin van de 18e-eeuw vind er weer een grotere aanpassing van de vestingwerken van Antwerpen plaats. De oostzijde van de Spaanse omwalling wordt dan versterkt door de aanleg van een hoornwerk voor de Kipdorppoort, ravelijnen voor de courtines en een gedekte weg met wapenplaatsen. Ook Vauban stelt een plan op voor de verbetering van de vesting. Een belangrijk onderdeel hiervan is de versterking van de linker oever van de Schelde, nu de zwakste zijde van de vesting. Het plan wordt niet uitgevoerd maar zal de Franse plannen met Antwerpen aan het begin van de 19e eeuw zeker beïnvloed hebben. Tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog 1740-1748 wordt de citadel belegerd door Franse troepen. De vesting Antwerpen ontkomt in 1781 aan de sloopwoede van de Oostenrijkse keizer Jozef II. Als de Franse revolutionaire troepen in 1792 België binnen vallen wordt de citadel opnieuw belegerd waarna hij in Franse handen valt.
1795 tot 1830
In 1803 besluit Napoleon dat Antwerpen ingericht zal worden als Marine- handelshaven. Langs de Schelde nabij de citadel worden daarvoor werven aangelegd en in het noorden van de stad een dok. Om de vesting verder te versterken worden de buitenwerken verbeterd en wordt er nabij de citadel een nieuwe lunet aangelegd. Rond 1811 wordt er voor de bestaande omwalling in het noorde een nieuwe omwalling aangelegd met vier bastions en twee ravelijnen. Begin 1814 wordt er op de Stuivenberg voor het noordoostelijke front van de vesting nog de veldlunet Avy aangelegd. Kort daarop verlaten de Fransen Antwerpen.
Na 1814 worden noord en zuid Nederland samengevoegd in het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden. Om het koninkrijk te beschermen en Frankrijk onder controle te houden wordt in het zuiden de Wellington barrière aangelegd. Binnen dit geheel krijgt Antwerpen de rol van depotplaats en eventuele ontschepingsplaats voor Britse troepen. De Nederlandse Genie gaat verder met de modernisering van de vesting Antwerpen en baseert zich op de Franse plannen.
De Veldlunet Avy wordt wordt vervangen door een nieuwe lunet Stuivenberg. Voor het ravelijn Herenthals wordt de nieuwe lunet Herenthals aangelegd. Het zuidfront van de citadel wordt versterkt door er twee nieuwe lunetten voor aan te leggen genaamd St. Laureis en Kiel.
1830 tot 1874
Na de Belgische opstand weigert Nederland de citadel van Antwerpen te verlaten. Franse troepen treken België in en slaan het beleg om de citadel. Na een zware belegering van enkele weken moeten de Nederlandse troepen onder bevel van generaal Chassé zich overgeven.
Na het beleg brengt het Belgische leger de citadel weer in staat van verdediging. Aan de vesting zelf worden in de loop der tijd nog wat kleinere aanpassingen en moderniseringen toegepast. In 1859 wordt Antwerpen als Nationaal reduit aangewezen. Het grootste gedeelte van de bestaande vesting wordt vervangen door een ruimere “Grote Omwalling” en een voorliggende fortengordel. Deze gordel wordt na 1870 verder versterkt.
1874 tot ….
Na de Frans-Duitse oorlog van 1870 bleek dat de bestaande fortengordel te dicht bij de stad lag om deze nog te beschermen tegen het steeds moderner wordend geschut. Er wordt besloten een nieuwe fortengordel aan te leggen. Deze is pas rond 1914 voltooid.
Woonplaats: Antwerpen (Frans: Anvers)
Ligging: in het noorden van de provincie Antwerpen, in het noorden van België.
|
|
Aanwezig: Van de Spaanse omwalling resteren alleen nog enkele recent weer opgegraven restanten. Op de plaats waar de lunet Herenthals gelegen heeft ligt nu het Stadspark dat nog altijd de contouren van de lunet volgt.
Fort/vesting (foto …)